Dưới ánh đèn sáng đục, thấy sợi dây cước rung lên bần bật, hai tay lão ngư thoăn thoắt cuộn dây cố níu con mực lớn đang vùng vẫy. Nếu đoán được thời điểm mực đi ăn, các ngư dân sẽ “trúng mánh”, với nhiều mực lớn dính câu. Câu mực đêm là nghề truyền thống của ngư dân xã Bình Thạnh và Bình Đông (huyện Bình Sơn, Quảng Ngãi) xuất hiện từ cách đây hơn 30 năm. Hiện có khoảng 400 gia đình ở 2 xã này hành nghề câu mực đêm ở vịnh Dung Quất. Mỗi độ hoàng hôn buông xuống, hàng trăm ghe máy nhỏ, thúng máy xuất phát từ cửa Sa Cần ra cách bờ khoảng 5 hải lý để câu mực Dụng cụ hành nghề chỉ là cuộn dây cước dài khoảng hơn 10 m với đoạn chì dài 6 cm (xung quanh buộc dây cao su màu) gắn với 8 – 10 móc sắt inox được mài nhọn dùng làm lưỡi câu. Ông Nguyễn Nắng Hồng, người có thâm niên hơn 30 năm câu mực đêm cho biết, cao điểm của mùa câu mực đêm bắt đầu từ tháng 3 đến tháng 6. “Phải biết nhìn con trăng, nước thủy triều, kỹ thuật nương, kéo dây thì nhiều con mực lớn mới dính câu. Khi đó cũng phải khéo léo cuộn dây mới có thể đưa được mực lên ghe, chứ không thì...

Nghề câu mực xuất phát từ đảo Lý Sơn (Quảng Ngãi), ngư dân QN-ĐN (trước đây) đã nhanh chóng học được nghề và đến năm 1990, nghề câu mực phát triển mạnh ở 2 phường Thanh Lộc Đán và Xuân Hà (Đà Nẵng). Trong 206 tàu thuộc 2 phường thì đã có 134 tàu đi câu mực, còn lại làm nghề giã cào và lưới cản. Tàu làm nghề câu mực là loại tàu có công suất 60 CV trở lên, mỗi chuyến đi câu mực kéo dài từ 30-50 ngày, sản lượng bình quân từ 6-10 tấn mực khô. Tùy theo thời vụ và điều kiện cung cầu của thị trường, giá mực dao động từ 15-25 ngàn đồng/kg và tùy theo tàu lớn, nhỏ, số lao động trên tàu xê dịch từ 16-20 người. Nhưng để câu được mực, tàu phải ra đến hải phận Quốc tế và thông thường, từ tháng 12/9 (âm lịch) là thời gian hoạt động thuận lợi nhất cho nghề câu mực. Lại nữa, nếu trời không mưa, nghề này có thể làm quanh năm. Song, những gian khó vẫn không cùng. Cứ khoảng 17h, các tàu bắt đầu thả các thúng – với 1 người trên mỗi thúng – thành một hàng ngang trên biển và mỗi thúng cách nhau khoảng 5 mét. Theo quy định, các thúng phải cố định vị trí để tránh tình trạng tranh giành khi câu...